To speen or not to speen...

To speen or not to speen?
Eén ding wist ik zeker, als ik ooit kinderen zou krijgen dan stop ik in géén geval een speen in mijn, ongetwijfeld, prachtige baby. 
Als logopedist heb ik in de vrije vestiging vele kinderen behandeld die duimzuigen of langdurig op een speen zuigen (tevens duim-, vingerzuigen, langdurig fles-/tuitbeker gebruik etc). Ook gaf ik regelmatig presentaties aan leerkrachten en pedagogisch medewerkers waarbij het thema speen zuigen ook altijd uitgebreid aan bod kwam.

De theorie
De theorie omtrent gezond mondgedrag is dat spenen het liefst voor het eerste levensjaar (of al na 6 maanden als het kindje minder zuigbehoefte begint te krijgen) weg doen. Als je de speen langer dan een jaar, maar zeker na twee jaar, gebruikt zie je namelijk al snel (blijvende) gebitsverandering. Tevens is er een lage tongligging met slissen tot gevolg.

Ook zie je vaak open mondjes in rust doordat de kinderen gewend zijn om hun lippen niet te sluiten. De lippen worden slap en hierdoor is meer kans op bacteriën en virussen en is je kind sneller verkouden. Slappe lippen geven de tanden ook geen tegendruk en verliezen hun functie van natuurlijke beugel, met vooruit staande tanden als gevolg bij het blijvende gebit. Doordat je kind minder slikt (met je mond open droogt je mond iets uit) wordt de lucht in de buis van Eustachius minder vaak ververst en is er meer kans op middenoor problemen. Alvast starten met alleen de speen gebruiken bij het in slaap vallen scheelt al, de speen ligt dan alleen in het bedje. Het is tevens makkelijker om een baby de speen af te leren dan een driejarige dwarse peuter.

Op de foto van het kindje van de Intertoys reclame (sorry kindje) zie je dat de kiezen bijna op elkaar staan maar dat je zo een speen in zijn mond kwijt kan. 

Mythes

Tepel-speenverwarring is overigens een fabel. Je kunt direct vanaf de geboorte de baby een speen geven, als je zou willen. Let wel op dat je hongersignalen niet negeert door de speen te geven. De pasgeboren baby kan vermoeid raken door het zuigen waardoor hij minder energie heeft om goed te drinken. Bij borstvoeding is het advies dat er eerst vier weken volledig borstvoeding gegeven wordt en vanaf vier weken kun je ook af en toe (ongeveer om de dag) de fles aanbieden. Zo went het kind vast aan drinken uit een fles als het verlof weer voor bij is en het kind de fles moet gaan drinken. Dit is meestal rond de 12 weken. Precies het moment dat baby's overgaan van reflexmatig zuigen naar willekeurig zuigen. Starten met de fles kan dan problemen geven. Als je dit vanaf vier weken al geoefend hebt scheelt het weer. 

Mocht je overigens hulp nodig hebben omtrent borstvoeding, flesvoeding, eten van een lepel, kauwen, drinken uit een beker, kwijlen dan kan een pre-logopedist je wellicht verder helpen. 

Te vinden in het register: Register Preverbale Logopedie

De praktijk
De  kraamweek van onze dochter, een roze wolk.... maar ook veel gehuil, krampjes, borstvoeding, stuwing, of toch flesvoeding, volle luiers, nachtvoedingen, et cetera.

Op dag vier, om drie uur 's nachts kwamen de tranen. Een prachtige, lieve, schattige baby maar wát zielig dat ze zo huilt na een voeding. Zolang ze zuigt is ze tevreden.We gaven haar vaak onze pink op om te zuigen, dit gaat overigens ook prima 's nachts tussen de spijlen van haar wiegje door, want een speen... dát wilde ik pertinent niet. 
Toch vond ik de pink ook niet altijd even hygiënisch, zal ik dan toch????  Uit een of andere gratis babybox heb ik huilend toch maar een speen opgezocht  (misschien een tip, zorg dat deze alvast uitgekookt is zodat je dat niet om 3 uur 's nachts met een huilende baby op je arm staat te doen...).
Ik deed de speen er in, ze sabbelde even tevreden, liet een enorm wind en haar ogen vielen toe. Whauw wat een heerlijkheid!
(dit is overigens een foto van onze zoon, van dochter heb ik vrijwel geen foto's van haar mét speen gemaakt.)

Mekkerstekker
Toen dochter een half jaar was merkte ik dat ík vooral degene was die de speen snel bij haar in deed als ze even mopperde. Het was voor mij een gewoonte geworden om de speen in haar mondje te stoppen als ze ging slapen, voor het geval dat ze ging mopperen/huilen/gillen etc. Maar de speen als 'mekkerstekker', dat wilde ik niet (niet zelf bedacht maar ik vind de term hilarisch). 

(ik weet geen bron van deze foto).

Spenen de deur uit
Een tip om van de speen af te komen? Álle speen in huis weg kieperen en aangeven: jammer de bammer de speen is weg (of iets in die strekking want meer bij jullie past), zo kom je zelf (en je eventuele partner) niet meer in de verleiding om toch een speen te geven. Tijdens een huilbui van je kind is het vaak enorm pittig om niet toe te geven, maar JE KUNT HET! Roep hulp in van je partner, opa's, oma's en kinderdagverblijf. Sta er met elkaar achter. Je doet je kind er op de lange termijn een plezier mee.

Eventueel kun je een extra knuffeldoekje o.i.d. ter compensatie geven maar meestal is het kind het al snel vergeten omdat hij/zij nog zo jong is. 

• Ja maar... hij/zij is er zo aan gehecht. Het gevoel van veiligheid krijgen ze van jouw als ouder, niet van een speen.
• Ja maar... nu gaat hij duimen. Afleiden met iets anders leuks helpt vaak. Eventueel een bijtarmband of bijtring in bed (neem veiligheidseisen uiteraard in acht) kan helpen bij kinderen die toch veel sabbelbehoefte hebben.
• Ja maar... nu kletst hij de oren van mijn hoofd. Tja, met een speen ontneem je het kind een mogelijkheid tot communiceren. Op pu pate e u hee i. Wat zeg je? Of ze praten met een speen in.

Speen doorbijten

Nog een argument om de speen af te leren als het kind rond de 6 maanden is, is wanneer er tandjes door komen. Spenen dienen sowieso elke 6 weken vernieuwd te worden (ook regelmatig uitkoken i..v.m. bacteriegroei), dit in verband met het mogelijk scheuren van de siliconen/rubber. Melktandjes zijn super scherp, weet iedereen die borstvoeding geeft en een keer met de tepel tussen de malende kaken is gekomen of toevallig met z'n vingers tussen die tand(en) komt. 

Kinderen kauwen uiteraard ook op de speen, het is mogelijk dat ze de speen door kauwen en dat de speen in de keel schiet. Natuurlijk gebeurt dit niet vaak en zeker niet bij uw kind. Zorg in ieder geval altijd voor een speen die past bij de leeftijd van uw kind, controleer deze regelmatig en vervang deze op aanwijzing van de fabrikant.

Spenen die de tandenstand níet negatief beïnvloeden bestaan helaas niet, al zal de fabrikant u graag anders doen willen geloven met termen als tandvriendelijk- / orthodontische speen.

Peuter of kleuter met speen

Is je kind al wat ouder (3-6 jaar) en heeft het nog een speen? Het boek: Stoppen met foppen kan wellicht helpen. Je kind krijgt allemaal opdrachtjes in het boek en aan het eind krijg je een cadeautje opgestuurd. Je kunt natuurlijk ook de speen aan een pasgeboren baby geven, opsturen aan Sinterklaas voor de babypiet etc.

Succes, je kunt het!
Mocht je hulp nodig hebben zoek dan gerust contact met de logopedist in jouw woonplaats. Soms helpen 'vreemde ogen' met leuke spelletjes om van speen-/duim-/vingerzuigen af te komen.

De informatie in deze blog is met zorg samengesteld. Toch kunnen fouten niet altijd worden voorkómen en kan door wetenschap worden achterhaald. Daarnaast kan informatie niet een consult of behandeling door een arts of logopedist vervangen en aan de informatie kan geen diagnostische noch therapeutische waarde worden ontleend. Het gebruik van de informatie is dan ook de verantwoordelijkheid en het risico van de gebruiker.

Verder lezen: Tepel-speenverwarring?